“พระนารายณ์ทรงปืน” ลพบุรี เป็นพระแผงขนาดใหญ่ที่กำเนิดขึ้นตาม “คติมหายาน” นับเป็นพระแผงที่แสดงถึงอิทธิพลในด้านศิลปะและอำนาจของขอมไว้อย่างชัดแจ้ง พระพิมพ์นี้จะปรากฏอยู่ในกรุอารามร้างในตัวเมืองลพบุรีไว้เกือบทุกกรุทีเดียว
พระแผงนารายณ์ทรงปืนพบครั้งแรกจากกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ (กรุพระร่วง, พระหูยาน) เมื่อ พ.ศ. 2430 มีสร้างไว้ทั้งชนิดเนื้อดิน, เนื้อชิน และเนื้อสัมฤทธิ์ “พระนารายณ์ทรงปืน” ทุกองค์ ตรงกลางจะทำเป็นพระนั่งปางสมาธิบนนาคเจ็ดหัว ด้านข้างจะมี “พระโพธิสัตว์” ประทับยืนอย่ด้านขวา และที่ยืนอยู่ด้านซ้ายคือ “นางปัญญาบารมี” จากลักษณะของพระโพธิสัตว์ที่ยืนถือพวงประคำ, คัมภีร์, ดอกบัว และน้ำอมฤตนั่นเอง เลยเป็นต้นเหตุให้มีผู้เข้าใจผิดเรียกพระแผงนี้เป็นพระ “นารายณ์ทรงปืน” ตั้งแต่นั้นมา ถ้าใครชอบพระอยู่ยงคงกระพันมหาอุตม์หยุดปืนได้ละก้อ พระนารายณ์ทรงปืนนี่แหละครับ เยี่ยมมาก
โดยอาจารย์ ประชุม กาญจนวัฒน์
