เมื่อเร็วๆ นี้ปรากฏการณ์ “จำนำไอคลาวด์” หรือ “จำนำ iCloud” ได้กลายเป็นวิธีการกู้ยืมเงินนอกระบบรูปแบบใหม่ที่กำลังได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วในโลกออนไลน์ โดยเฉพาะตามร้านขายโทรศัพท์มือถือและผ่านช่องทางสื่อสังคมออนไลน์ แต่เบื้องหลังความสะดวกสบายนี้กลับซ่อนความเสี่ยงมากมายที่อาจนำไปสู่ปัญหาร้ายแรงมากกว่าที่หลายคนคิด
อัตราดอกเบี้ยขูดรีดเหนือกฎหมาย
จากการสำรวจของหลายหน่วยงาน พบว่า ดอกเบี้ยที่ร้านจำนำ iCloud คิดมักจะอยู่ที่ 20% ต่อเดือน หรือ 25% ต่อสัปดาห์ หรือคิดเป็น 240% และ 1,300% ต่อปี ตามลำดับ ซึ่งสูงมหาศาลเมื่อเทียบกับอัตราดอกเบี้ยที่กฎหมายกำหนดไว้ที่เพียง 15% ต่อปี
ธุรกิจไอคลาวด์คืออะไร
จำนำไอคลาวด์ (iCloud) คือ การที่เจ้าของโทรศัพท์ iPhone หรือ iPad นำมือถือของตนเองไปลงชื่อเข้าใช้บัญชี Apple ID (หรือที่เรียกกันติดปากว่า บัญชี iCloud) ของผู้ให้กู้เงินนอกระบบ แล้วเจ้าของโทรศัพท์จะได้รับเงินกู้และดอกเบี้ยแสนแพง โดยลูกหนี้ไม่ต้องส่งมอบเครื่องโทรศัพท์ให้กับผู้ให้กู้ แต่ยังคงสามารถใช้งานได้ตามปกติ
วิธีการทำงานของระบบจำนำไอคลาวด์
การจํานํา iCloud ก็คือการที่เจ้าของเครื่องจะต้องนำบัญชี iCloud ของทางร้านมือถือหรือผู้รับจำนำมาล็อกอินไว้ในเครื่อง iPhone (หรืออุปกรณ์ Apple อื่น) ที่นำไปจำนำ หลังจากนั้นก็จะสามารถนำเครื่องมาใช้งานต่อได้ตามปกติ เมื่อมีการผ่อนจ่ายคืนจนครบจึงจะได้รหัสเพื่อนำบัญชี iCloud ของผู้รับจำนำออกจากเครื่อง แต่ถ้าหากมีการผิดนัดชำระหรือไม่จ่ายเงินคืนตามที่กำหนดไว้ ทางผู้รับจำนำก็จะสั่งล็อกเครื่อง iPhone ผ่าน iCloud เพื่อไม่ให้สามารถใช้งานต่อได้จนกว่าจะนำเงินมาจ่ายคืน
สภาพัฒน์เตือนความเสี่ยงร้ายแรง
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) หรือ “สภาพัฒน์” ออกมาเตือนถึงความเสี่ยงของการใช้บริการดังกล่าว โดย สภาพัฒน์ ระบุว่า “จำนำ iCloud” บริการกู้ยืมเงินนอกระบบที่กำลังได้รับความนิยมในโลกออนไลน์ ที่อาจมีความเสี่ยงต่อการถูกนำข้อมูลส่วนบุคคลไปใช้หาผลประโยชน์อื่น นอกจากนี้ยังเสี่ยงที่จะต้องจ่ายดอกเบี้ยเกินอัตราที่กฎหมายกำหนด
จากข้อมูลของสภาพัฒน์ระบุว่า อัตราดอกเบี้ยของบริการจำนำ iCloud ส่วนใหญ่อยู่ที่ 7-25% ต่อเดือน สูงกว่าอัตราดอกเบี้ยการทำสัญญาเงินกู้โดยทั่วไปตามกฎหมายที่อยู่ที่ 7.5-15% ต่อปี หรือคิดเป็น 1.25% ต่อเดือนเท่านั้น
ตัวอย่างดอกเบี้ยขูดรีดที่น่าตกใจ
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนของการขูดรีดที่เกิดขึ้น จากตัวอย่างที่พบ ผู้ให้กู้ให้จำนำ iPhone ของเราในราคา 4,000 บาท และกับการคืนงวดละ 1800 บาท เมื่อจ่ายครบเท่ากับเจ้าของมือถือต้องจ่ายดอกเบี้ยถึง 3,200 บาท (หรือกว่า ร้ยละ 80) ซึ่งเกินกว่าที่กฎหมายกำหนด ที่ร้อยละ 15 ต่อปี เท่านั้น
6 ความเสี่ยงร้ายแรงที่ผู้ใช้ต้องเผชิญ
1. สูญเสียความเป็นส่วนตัวอย่างสิ้นเชิง
เมื่อเรายินยอมล็อกอิน iColud ของร้านให้กู้ ระบบของ Apple จะทำการสำรองรูปในเครื่องไปยัง iCloud เผื่อในกรณีเครื่องหาย ภาพจะได้ดาวน์โหลดลงมาในเครื่องใหม่ได้ “แต่” ใครก็ตามที่ล็อกอิน iCloud นั้นได้ ก็สามารถดูรูปของเราได้เช่นกัน โดยเฉพาะคนที่ชอบถ่ายรูปบัตรประชาชนไว้ในเครื่อง และเนื่องจาก Apple มีระบบ Find My iPhone จึงทำให้คนของร้านสำรวจได้ทันทีว่าเราอยู่ที่ไหนบนโลก
2. ติดตามตำแหน่งได้ตลอด 24 ชั่วโมง
การจำนำ iCloud จะทำให้เจ้าของ iPhone ไม่เหลือความเป็นส่วนตัว เนื่องจากเจ้าของ iCloud สามารถติดตามตำแหน่งที่เรากำลังอยู่ในปัจจุบันได้ จากแอปพลิเคชัน Find My ผู้ให้กู้สามารถรู้ว่าลูกหนี้อยู่ที่ไหน ไปไหนมา ตลอดเวลา
3. ข้อมูลส่วนบุคคลรั่วไหล
ข้อมูลสำคัญบางส่วนอาจรั่วไหลได้ เช่น รูปภาพ วิดีโอ ตำแหน่งที่ตั้ง เบอร์โทรศัพท์ ซึ่งอาจนำไปสู่การใช้ประโยชน์ในทางที่ผิดหรือการขู่เข็ญในภายหลัง
4. ความเสี่ยงจากการถูกหลอกลวง
เมื่อเรากำลังร้อนเงินก็ย่อมมีมิจฉาชีพมาหลอกเรา โดยอ้างว่ารับจำนำไอคลาวด์แล้วทำทีให้เราล็อกอินบัญชีเขาก่อนโอนเงิน เมื่อเราล็อกอินแล้ว ก็ล็อกเครื่องเราเลย และหลอกให้เราโอนเงินไปเรื่อย ๆ จนหมดตัวและหนีหายไป
5. การเรียกค่าไถ่และการแบล็กเมล์
จากข้อมูลของตำรวจ ขณะนี้เริ่มมีคดีเกี่ยวกับการจำนำ iCloud บ้างแล้ว ในลักษณะที่ลูกหนี้จ่ายหนี้ครบแล้ว แต่เจ้าหนี้กลับไม่ปลดล็อก iCloud ให้ บ้างก็ถูกเรียกเงินเพิ่มเพื่อปลดล็อก iCloud ลักษณะคล้ายการเรียกค่าไถ่
6. ไม่สามารถปลดล็อกด้วยตัวเองได้
วิธีปลดล็อกเครื่องที่ถูกล็อกเครื่องไว้จากการจำนำไอคลาวด์ สำหรับคนธรรมดาถือว่าเป็นไปได้ยาก เพราะต้องใส่รหัส Apple หรือ iCloud ของผู้ให้กู้ซึ่งมีเพียงผู้ให้กู้ผู้เดียวที่มีรหัส ทำให้ลูกหนี้ติดอยู่ในวงจรแห่งการเอาเปรียบ
รูปแบบการดำเนินการของผู้ประกอบการ
จากการศึกษาพบว่า ใช้ iPhone X ขึ้นไป เครื่องเคยผ่านการซ่อม และผู้จำนำมีอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไป ร้านกำหนดว่าจะต้องจำนำรายสัปดาห์ เงินต้นจะอยู่ที่ 1,000 บาท และดอกเบี้ย 250 บาท สำหรับเครื่องที่มีสภาพดีกว่า ใช้ iPhone 11 ขึ้นไป ครื่องยังไม่เคยซ่อม และผู้จำนำมีอายุตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป สามารถจำนำรายเดือนได้ โดยจะได้เงินต้น 3,000 บาท และดอกเบี้ย 600 บาท
วิธีการหลอกลวงที่พบเจอ
นอกจากการจำนำไอคลาวด์แล้ว ยังพบวิธีการหลอกลวงรูปแบบใหม่ที่น่าตกใจ การให้ผู้ผู้นำบัตรประชาชนมาเซลฟี่กับร่างเปลือยหรืออวัยวะเพศของตนเอง โดยถ้าไม่จ่ายหนี้ตามกำหนด เจ้าหนี้ก็จะนำภาพไปประจานบนโซเชียลมีเดียของคนคนนั้น
ผลกระทบต่อสังคมและเศรษฐกิจ
เพราะสภาพเศรษฐกิจของไทยจึงทำให้ จำนำไอคลาวด์ (iCloud) กลายเป็นช่องโหว่ของกฎหมายและเป็นช่องทางให้แก๊งเงินกู้นอกระบบ โดยเฉพาะผู้ที่ประสบปัญหาสภาพคล่องทางการเงิน ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาสังคมในวงกว้างมากขึ้น
ประสบการณ์จริงจากผู้ใช้บริการ
มีผู้ใช้บริการหลายรายออกมาเล่าประสบการณ์ผ่านสื่อออนไลน์ โดยหลายคนเผชิญปัญหาการไม่ได้รับการปลดล็อกแม้จะชำระเงินครบถ้วนแล้ว ใครเคยกู้เงินแบบใช้ icloud ของเจ้าหนี้บ้างมัยคะ คือเราเคยไปกู้มาแล้วพอถึงเวลาคืนเราก็คืน(แต่คืนช้าไป2วัน) แล้วทีนี้เขาไม่ยอมเอารหัส icloud มาให้เรา
ช่องทางการแพร่กระจาย
ปัจจุบันบริการจำนำไอคลาวด์มีการแพร่กระจายผ่านหลายช่องทาง ทั้งร้านขายโทรศัพท์มือถือในตู้ห้างสรรพสินค้า เว็บไซต์ออนไลน์ และสื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ โดยมักจะใช้ข้อความล่อใจเช่น “รับจำนำไอคลาวด์ ได้เงินเร็ว ไม่ต้องทิ้งเครื่อง”
ข้อแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ
ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีและการเงินแนะนำให้ ต้องเช็กแหล่งที่มา และเครดิตของผู้รับจำนำไอคลาวด์ให้ดี เพื่อป้องกันการถูกฉ้อโกง โดยผู้รับจำนำสามารถล็อค iCloud ได้ตลอดเวลา นอกจากจะสูญเสียความเป็นส่วนตัวแล้ว ยังสามารถถูกตรวจสอบตำแหน่งที่อยู่ได้ตลอด รวมถึงข้อมูลสำคัญบางส่วนอาจรั่วไหลได้
ทางเลือกอื่นที่ปลอดภัยกว่า
แทนที่จะเสี่ยงกับการจำนำไอคลาวด์ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำทางเลือกอื่นที่ปลอดภัยกว่า เช่น การขอสินเชื่อจากสถาบันการเงินที่ได้รับอนุญาต การใช้บัตรเครดิต หรือการขอยืมเงินจากครอบครัวและเพื่อนฝูง
มาตรการป้องกันและแก้ไข
หากผู้ใช้ต้องการปลดล็อกไอคลาวด์ที่ติดอยู่ สามารถติดต่อศูนย์บริการลูกค้าของ Apple โดยตรง แต่จำเป็นต้องมีใบเสร็จการซื้อเครื่องเป็นหลักฐาน บางกรณีอาจต้องใช้เวลาและขั้นตอนที่ซับซ้อน
คำเตือนสุดท้าย
การจำนำไอคลาวด์ถือเป็นการเดิมพันที่มีความเสี่ยงสูงมาก ไม่เพียงแต่จะต้องเผชิญกับดอกเบี้ยที่สูงเกินจริง แต่ยังอาจสูญเสียความเป็นส่วนตัว ข้อมูลส่วนบุคคล และมีความเสี่ยงที่จะถูกเอาเปรียบอย่างต่อเนื่อง
ดังนั้น ประชาชนควรหลีกเลี่ยงการใช้บริการรูปแบบดังกล่าว ซึ่งมีความเสี่ยงถูกหลอกลวงหรือเอาเปรียบได้ หากจำเป็นต้องการเงินเร่งด่วน ควรแสวงหาช่องทางที่ปลอดภัยและถูกกฎหมายแทน การตัดสินใจอย่างรอบคอบจะช่วยป้องกันปัญหาร้ายแรงที่อาจตามมาในอนาคต
