“พระกำแพงขาว” เป็นยอดพระเครื่องปางลีลา ศิลปะแบบสุโขทัยที่ให้ส่วนสัดไว้อลังการเป็นเลิศ อันเกิดจากการเนรมิตภาพของช่างเมืองกำแพงเพชร ให้ไว้เมื่อ พ.ศ. 1900 ในแผ่นดินของพระมหาธรรมราชาลิไทย ณ วัดพระบรมธาตุ ซึ่งเป็นการที่พระทุ่งเศรษฐีได้ถูกค้นพบที่นี่เป็นแห่งแรก เมื่อ พ.ศ.2392
พระลีลา “กำแพงขาว” พิมพ์นี้มีสร้างลงกรุไว้แต่เฉพาะเนื้อชินเงินและชินเขียวเท่านั้น ต่อมาได้มีผู้พบเห็นเนื้อดินด้วย (เข้าใจว่าสร้างกันต่อมาอีก) ที่เรียก “พระกำแพงขาว” เพราะเป็นพระผิวปรอทขาวก็เลยมีผู้เรียกว่าพระกำแพงขาวตั้งแต่นั้นมา แต่ถึงกระนั้นพระกำแพงขาวก็ยังมีทั้งชนิดผิวสีดำผุกร่อนซึ่งเป็นของกรุวัดพระบรมธาตุก็มี
นอกจากพระพิมพ์นี้จะมีขึ้นจากกรุวัดพระบรมธาตุเป็นปฐมแล้วต่อมาประมาณ พ.ศ. 2470 ที่กรุวัดพิกุลก็มีขึ้น และต่อมา พ.ศ. 2475 ก็มีขึ้นจากกรุวัดลานดอกไม้, วัดกะโลทัย และกรุวัดอาวาสน้อยก็มี พระกำแพงขาว นับเป็นพระลีลายอดนิยมที่สุดสำหรับเนื้อชิน ด้วยเหตุนี้เองภายหลังต่อมาได้มีผู้ทำปลอมกันออกมามากเป็นประวัติการณ์ทีเดียว
นอกจากพระกำแพงขาวจะงามเลิศด้วยศิลปแบบปางลีลาแล้ว ในด้านพุทธคุณก็นับว่าท่านเป็นเยี่ยม ให้โชคให้ลาภและยังเชื่อถือได้ในด้านแคล้วคลาดอีกด้วย
โดยอาจารย์ ประชุม กาญจนวัฒน์
